"Uzaklardan geldiler sizin gibi aynı yolu izleyerek, Adımlarınız başka insanların oyun arkadaşı. Suyun ve taşın sabrını öğrenmeye çalışıyor çocuklarım. Gelin; yarın sizin torunlarınızın toprağımdaki bilgiyi öğrenmesi adına deniz fenerine yardım edin."
BERGAMA YORTANLI KURTARMA DERNEĞİ
ALLIANOI
İzmir İli, Bergama İlçesi sınırları içinde, Bergama-İvrindi karayolunun 18. km'sinde, Bergama'nın kuzeydoğusunda, Yortanlı Barajı gölet alanının tam ortasında, Paşa Ilıcası Mevkii’nde yer almaktadır. 1998 yılından bu yana da Paşa Ilıcası merkez olmak üzere baraj gölet alanı içinde kalan alanda kurtarma kazı çalışmaları devam etmektedir.
Baraj Gövdesi ve çevre ile bağlantısını sağlayacak yol yapım çalışmaları devam etmektedir. Proje aynen uygulandığı takdirde, baraja su toplanmaya başlandığı gün Allianoi tamamen su altında kalacaktır. Yağış rejimi ve bitki örtüsü ile bağlantılı olarak yaklaşık 40-60 yıl arasında ömrü olduğu düşünülen barajın gölet alanında bu süre zarfında alüvyon birikecek. Ve Allianoi yaklaşık 12- 15 m.’lik alüvyon dolgu altında kalacaktır.
Antik yazarlardan P.Aelius Aristides’in Hieroi Logoi adlı eserinde (III.1 ) Allianoi anılmaktadır. Bu antik kaynak haricinde henüz, antik yazarlarda veya epigrafik buluntularda, Allianoi hakkında başka bilgiye ulaşılamamıştır.
Prehistorik Dönem: Allianoi’un batısında orman arazisinde yapılan kazı çalışmaları sırasında, ETÇ II’ye ait bir adet Yortan kabı ele geçmiştir. Çakmak Tepe eteklerinde ise çok sayıda çakmak taşı eser saptanmıştır. Bunun haricinde dolgu toprak içerisinden iki adet taş balta ele geçmiştir. Tüm bunlara dayanılarak Allianoi ve yakın çevresinde prehistorik bir yerleşim olduğu düşünülmektedir.
Helenistik Dönem: Bu dönemde sıcak sudan dolayı küçük bir termal merkezi olduğu sanılmaktadır. Sıcak sudan bu dönemden itibaren yararlanılıyordu. Helenistik Çağ’a ait sadece birkaç arkeolojik ve nümizmatik eser ele geçmiş olmasına rağmen Allianoi merkez yerleşiminde Helenistik mimariye rastlanılmamıştır.
Roma Dönemi: Allianoi’da, Roma İmparatorluk Dönemi’nde (İ.S. II. yüzyıl) kült merkezinde, Anadolu’nun pek çok merkezinde ve Pergamon’daki Asklepieionda olduğu gibi büyük bir bayındırlık faaliyeti yaşanmıştır. Kült merkezinde mevcut binaların büyük bir kısmı bu döneme aittir. Ilıcanın yanı sıra, köprüler, caddeler, sokaklar, insulalar, geçiş yapısı, propylon, ve nympheum bu dönemde planlanır.
Bizans Dönemi: Allianoi’da yoğun yerleşimin görüldüğü dönemdir. Ancak Pergamon’da olduğu gibi sosyo-ekonomik açıdan son derece zayıf bir dönem yaşanmıştır. Kült merkezinde yaşamaya başlayan Bizanslılar, Roma Çağı’na ait heykeltıraşlık eserlerini ve mimarlık kalıntılarını tahrip edip,devşirme malzeme olarak kullanmaya başlamışlardır. Roma Çağı’na ait, stoaların ve ana caddelerin tabanları kullanılmak suretiyle, yeni basit mekanlar yapılmıştır. Allianoi’un en önemli yapısı olan ılıcanın ve nympheumlar da ihtiyaçlara uygun küçük değişiklikler yapılarak kullanılmaya devam etmiştir. Bazilikal planda büyük bir kilise inşa edilmiştir. Yerleşmenin içinde ve yakın çevresinde de şapeller yapılmış, ayrıca bu dönemde metal, seramik ve cam atölyelerini kurulmuştur.
Osmanlı Dönemi: Osmanlı döneminde Paşa Ilıcası, Aydın Salnameleri’nde geçmektedir. Ancak yoğun bir şekilde kullanılmamıştır. Çünkü kazılar sırasında Osmanlı dönemine ait birkaç sikkenin dışında iz yoktur. 20. yy’ın başında bölge Kaymakamı Kemal Bey tarafından Ilıca ele alınmış ve büyük havuzun bulunduğu yerin kısmen yeniden kullanıma açılmasını sağlamıştır. Ancak ılıcanın batısında Roma köprüsünün, Osmanlı döneminden 1979 yılına kadar Bergama-İvrindi arasında kullanıldığı anlaşılmaktadır.
Günümüz: 20. yüzyılın başında kısmen temizlenmiş ancak sonra yeniden gelen sel nedeniyle, 1950’li yıllara kadar atık durumda, ılıcanın olduğu kısım, atıl durumda kullanıldığı anlaşılıyor. 1992 yılında, Bölge Karayolları Müdürlüğü tarafından mevcut ve hallen kullanılan Roma Köprüsü, kurul kararı olmaksızın ihale ile kısmen deforme edilerek yeni bir köprü inşa edilmiştir. Aynı yıl Ilıcanın restorasyonu İzmir Valisi tarafından İl Özel İdaresi aracılığı ile ihaleye verilmiştir. Bir yıl süren restorasyon işlemleri sırasında yine kurul kararı olmaksızın ılıcanın içi deforme edilerek üzerine modern bir bina yapılmıştır. Bu tarihten itibaren işletmeye verilmiştir, Şubat 1998’de yaşanan ağır bir sel taşkını ile tesis yeniden kullanılamaz duruma getirmiştir. Çayın güneyinde ise özel şahıslara ait olan arazide tarım yapılmıştır. Bu onarımlarda ilave edilen modern binaların büyük bir bölümü 2003 yılı çalışmaları sırasında kaldırılmış ve antik ılıca mekanları ortaya çıkarılmaya başlanmıştır.
|
Allianoi'da Balık Havuzu ALLIANOI’DA BALIK HAVUZU 2006 kazı sezonunda bağışlarla yapılan kazılar sonucunda Allianoi’un güneyinde balık yetiştirildiği anlaşıldı. Trakya Üniversitesi Araştırma Fonu, İzmir Ticaret Odası ve ilk kez halkın maddi açıdan kampanyalarla desteklediği Allianoi Kazısı’nda, 2006 yılında da çok önemli sonuçlara ulaşıldı. 2006 yılında kazı heyeti tarafından tamamı restorasyon ve konservasyondan geçirilen eserlerden 49 pişmiş toprak, 8 altın sikke, 5 cam, 2 altın, 2 bronz, 2 taş olmak üzere toplam 68 eser müze envanterine; 7 gümüş, 230 bronz olmak üzere 237 sikke de müze etütlük kayıtlarına geçirildi. Küçük eserlerin yanı sıra bulunan eserlerin kış sezonunda ihtisas kütüphanelerinde değerlendirilmesi sırasında önemli sonuçlara ulaşıldı. Bunlardan biri de; Ilıcanın yaklaşık 250 m güneyinde, 295 no’lu parselde, 1800 yıllık balık havuzudur. 2005 kazı sezonunun sonunda tesbit edilen ancak ödenek yetersizliği nedeniyle kazılamayan yapı, 2006 kazı sezonunda halkın katkıları ile kazıldı. 295 no’lu parselde 2 yıl önce başlanan kazıda çok ilginç bir yapı ile karşılaşıldı. Doğu-batı doğrultusunda 22.86x11.57 m ölçülerindeki ilginç yapının yaklaşık 205 m2 olduğu ve 263.05792 m3 bir su haznesi olduğu anlaşıldı. Üstü açık olan ve antik çimento tekniğinde yani Opus Cemantaticum tekniğinde inşa edilen yapının balık üretimi için kullanıldığı analojik çalışmalar sayesinde anlaşıldı. Kazı sezonunda Anadolu’da bir benzeri olmadığı için fonksiyonu anlaşılamayan yapının, ıhtisas kütüphanelerinde yapılan çalışmaları sonucunda, İtalya ve İspanya’da benzerleri saptandı. Balık yetiştirmek için deniz suyundan yararlanan piscinaların yanı sıra, Dünya’da günümüze çok az örneği olan ve TYP III olarak adlandırılan bir piscinasının olduğu anlaşıldı. Bu tipde Dünyada çok az örneğin olması bu yapıların iyi korunmamış veya henüz yeterince bulunamamış olması Allianoi’daki buluntunun önemini daha da artırmaktadır. Ayrıca Antik Çağ’da önemli bir şifa merkezi olan Allianoi’un, bu büyüklükte bir balık havuzunun olması, Antik Çağ’da Romalı yazarların bazı hastalıklar için balık diyetini önerdiklerinden Allianoi’da da balık diyetinin uygulandığını gösterdiği düşünülebilir. Dünyadaki diğer örneklerde olduğu gibi Allianoi’da da balık kokusunun Ilıca’ya gelmemesi için havuzun yaklaşık 200 m. uzağa inşa edildiği sanılmaktadır. Antik kentlerde benzer uygulamanın yapıldığını bunun Antik Çağ’daki kent planlamasına ne kadar önem verildiğinin göstergelerinden biri olduğunu vurguladı. Bu yapının etrafında daha geniş sondajlar açmak mutlaka gereklidir. Bu sonuç sadece Allianoi için değil Anadolu Arkeolojisi için de önemlidir. Balık havuzunun 1800 yıl önce inşa edildiği ve sadece MS II ve III yy’da kullanıldığını Allianoi’da yaşanan depremden sonra kullanılmadığı havuz içinde ele geçirilen buluntulardan anlaşılmaktadır. 2007 yılında kazı ruhsatı geldiği takdirde kazı çalışmalarına devam etmesi gereken Allianoi Kazısı’nın mutlaka iyi bir destekle 5 yıl daha devam etmesi gerektiği bilinmektedir.
| |
|
|
Bu internet sitesinde, kullanıcı deneyimini geliştirmek ve internet sitesinin verimli çalışmasını sağlamak amacıyla çerezler kullanılmaktadır. Çerezler sizin telefon numaranız, e-posta adresiniz gibi kişisel verilerinizi toplamamaktadır. Ayarlarınızı değiştirmeden devam etmeniz bu çerezleri almaktan memnun olduğunuz şekilde değerlendirilecektir. Çerezleri nasıl kullandığımız ile ilgili detaylı bilgi için lütfen Kişisel verilerin korunmasını okuyunuz.
